Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Türkiye’de 36 milyon bağımsız ünite, 31 milyon konut olduğuna dikkati çekerek, “Bunun da yaklaşık 6 milyon bağımsız ünitesi risk altında, 2 milyonunun acil dönüşüme girmesi gerekiyor.” dedi.
Kurum, 17 Ağustos 1999’daki Marmara Depremi’nin 25. yılı münasebetiyle bakanlık olarak yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarına ait AA’ya açıklamalarda bulundu.
17 Ağustos zelzelesinin yaşandığı gece yüreklerin dağlandığını belirten Kurum, sarsıntılarda hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet diledi.
Ülke olarak son 120 yılda 80 bin canın zelzelelerde toprağa verildiğini anımsatan Kurum, “Bizim için 1999 Marmara Zelzelesi bir milat oldu. Birebir vakitte 2002 yılından sonra şehirciliğe olan bakış açımızı değiştirdi. 1999 sarsıntısından sonra yaptığımız düzenlemelerle Türkiye’nin güçlü, dirençli ve sağlıklı kentlerini inşa etme sürecini başlattık. Ülkemizde, çok kıymetli yasal düzenlemeleri ve yeni uygulamaları hayata geçirdik.” diye konuştu.
Bu kapsamda, sarsıntıya dair 6 temel çalışmanın ülkenin geleceği için ehemmiyet taşıdığını belirten Kurum, şöyle devam etti: “Deprem yönetmeliğini hazırladık. Yapı kontrol sistemini hayata geçirdik. Mecburî sarsıntı sigortası üzere uygulamaları yürürlüğe koyduk. AFAD Başkanlığımızı kurduk. Belediyeler ve TOKİ, konut üretim çalışmalarını hızlandırdı. 2011 yılında yaşanan Van Zelzelesi sonrası Kentsel Dönüşüm Kanunu yürürlüğe girdi. Bununla birlikte Kentsel Dönüşüm Başkanlığımızı kurduk. İstanbul başta olmak üzere Marmara bölgesine özel bir genel müdürlük ihdas ettik ve tüm bu çalışmalar, afet sonrası değil, afet öncesi tedbir çalışmalarımız oldu. Olağan bugün tüm Türkiye’de 36 milyon bağımsız ünite, 31 milyon konut var. Bunun da yaklaşık 6 milyon bağımsız ünitesi risk altında, 2 milyonunun acil dönüşüme girmesi gerekiyor.”
Bakan Kurum, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde 2012’de ‘Türkiye’nin her yerinde kentsel dönüşüm’ maksadıyla başlattıkları kentsel dönüşüm çalışmalarını, “siyaset üstü” ve “milli bir beka” problemi olarak gördüklerini lisana getirerek, “Ülkemizin dört bir yanında yerinde, istekli ve süratli kentsel dönüşüm seferberliğimizi muhalefetin tüm engelleme uğraşlarına karşın azim ve kararlılıkla sürdürdük. Bu kapsamda belediyelerimiz ve özel kesimimizle el ele vererek, kentsel dönüşüm ve toplumsal konut projeleriyle 3,4 milyon çağdaş ve sarsıntıya sağlam yeni konut inşa ettik. Kentlerimizin çehresini baştan aşağı değiştirdik. Bugün, alanda inşası devam eden 250 bin dönüşüm konutu ve toplumsal konutumuzu, en sağlam, en inançlı ve sağlıklı halde inşa ediyoruz.” sözlerini kullandı.
Son devirde Elazığ, Malatya ve İzmir’de meydana gelen zelzelelerde, Giresun, Kastamonu, Sinop, Rize, Bartın’da yaşanan sel felaketlerinde, Antalya ve Muğla yangınlarında “yeniden inşa” sürecini tamamladıklarını vurgulayan Kurum, “Bu formda, milyonlarca vatandaşımızın sıcak yuvalarında geleceğe inançla bakmalarını sağladık. İnşa ettiğimiz konutlar, ülkemizin yarınları için bir teminat, dünyada ise sağlıklı konut üretmenin kıymetli bir modeli oldu.” dedi.
Kurum, inşa ettikleri toplumsal konutlarla afet riskini azaltmanın yanı sıra gecekondulaşmayı önlediklerini, dar gelirli vatandaşların mesken sahibi olma hayalini gerçekleştirdiklerini lisana getirerek, “İnşallah, yatay mimari, manisiz ömür, kâfi toplumsal donatı ve teknik altyapı alanları, etrafın korunması, tarihi ve kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilirlik anlayışıyla 2035 yılına kadar toplamda 6,5 milyon konutumuzun dönüşümünü tamamlamış olacağız. Başta sarsıntı bölgesi olmak üzere, ülkemizde afetlere dirençsiz tek bir sıhhatsiz yapı, tek bir çöküntü alanı kalmayacak formda çalışmalarımızı kararlılıkla yürütmeye devam edeceğiz.” değerlendirmesini yaptı.
“OLASI BİR İSTANBUL SARSINTISI TÜM TÜRKİYE’Yİ ETKİLEYECEKTİR”
Bakan Kurum, bilhassa İstanbul’un bir sarsıntı gerçeği olduğuna işaret ederek, “Bu nitekim hareketle şunu üzülerek söylüyorum, muhtemel bir İstanbul zelzelesi yalnızca kentimizi değil tüm Marmara’yı hatta ve hatta tüm Türkiye’yi etkileyecektir. Zira ülke ekonomimizin gücü büyük oranda İstanbul’umuzda, bu bölgede yani Marmara’dadır. İstanbul’da yaşanacak bir zelzele gerek ekonomik, ticaret ve turizmde gerekse eğitim, savunma ve ulaşımda çok önemli kahırlara yol açacaktır.” diye konuştu.
Bu kapsamda bilhassa son 12 yılda İstanbul’da bilim insanlarıyla istişareler yaparak, kentin her köşesinde kentsel dönüşüm çalışmalarına sürat kazandırdıklarını vurgulayan Kurum, şu bilgileri paylaştı:
“Bugün, İstanbul’un 39 ilçesinde risk tahlillerimizi tamamladık ve gördük ki bu kentteki toplam mesken sayısının beşte biri, yani yaklaşık 1,5 milyon mesken sıhhatsiz durumda. Muhtemel bir sarsıntıda 600 bin konutun birinci dakikalar prestijiyle yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu gördük. Yani yaklaşık 2,5 milyon insanımız çok önemli risk altında yaşıyor. Bu durumun ciddiyetinin sonuna kadar farkındayız ve acil olarak bu binaların dönüştürülmesi gerektiğini biliyoruz. İstanbul’da tespit ettiğimiz 1,5 milyon riskli binanın bir kısmını dönüştürdük. Eğitim ve sıhhat yapıları dahil olmak üzere kamu binalarının sarsıntıya dayanıklılığını artırdık.”
“İSTANBUL’DA 903 BİN BAĞIMSIZ KISMIN DÖNÜŞÜMÜNÜ TAMAMLADIK”
Kurum, 2012’den bu yana, 6306 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesiyle, İstanbul’un her bir ilçesinde kentsel dönüşüm faaliyetlerini kararlılıkla sürdürdüklerini vurgulayarak, “Bu kapsamda 505 bin bağımsız kısmın yıkımını gerçekleştirdik. Ve 2012’den bugüne kadar bakanlık ve özel kesimle birlikte 903 bin bağımsız kısmın dönüşümünü tamamladık. Şu anda da 181 bin bağımsız kısmın dönüşüm çalışmalarına devam ediyoruz. Bugün İstanbul’umuzda, dönüşümü sokak sokak, mahalle mahalle, ilçe ilçe sürdürüyoruz.” diye konuştu.
Bu kapsamda Kağıthane, Güngören Tozkoparan, Gaziosmanpaşa, Üsküdar Ferah ve Kirazlıtepe, Ümraniye, Bağcılar, Kağıthane, Ataşehir Şerif Ali Çiftliği, Fikirtepe, Beykoz Tokatköy, Beyoğlu Okmeydanı’nda yapılan dönüşüm çalışmalarını anımsatan Kurum, şunları söyledi:
“Bu süreçte, devlet olarak her vakit vatandaşlarımızın yanında oluyoruz. 2012 yılından bu yana, yalnızca İstanbul’da 15,5 milyar liralık kira yardımı olmak üzere toplamda 132 milyar lira dayanak ödemesi yaptık. Bu takviyeler, İstanbul’u daha inançlı ve sağlıklı bir kent haline getirme yolunda kararlılıkla attığımız adımların bir göstergesidir.”
“VATANDAŞLARIMIZDAN KENTSEL DÖNÜŞÜM SEFERBERLİĞİNE KATILMALARINI BEKLİYORUZ”
İstanbul’u daha inançlı, daha yaşanabilir bir kent haline getirmek için çalıştıklarını belirten Kurum, “Çocuklarımızın, evlatlarımızın, torunlarımızın inanç içerisinde yaşayabileceği bir İstanbul inşa etmek istiyoruz. Birlikte çalışarak, afetlere dirençli ve çağdaş bir İstanbul’u daima birlikte kuracağız.” dedi.
Deprem gerçeği karşısında en süratli ve emniyetli projeleri hayata geçirdiklerini anlatan Kurum, “Geleceğe itimatla yürüyen bir İstanbul için durmaksızın çalışmaya devam edeceğiz. Bu dönüşüm, yalnızca binaların değil, tıpkı vakitte geleceğimizin de dönüşümüdür. Bu vesileyle, pahalı vatandaşlarımızdan kentsel dönüşüm seferberliğine katılmalarını bekliyoruz. Geleceğimizi birlikte inşa edeceğiz.” sözlerini kullandı.
Marmara Bölgesi’nde beklenen zelzeleye karşı yol haritalarına ait bilgi veren Kurum, şunları kaydetti:
“Hazırlıklarımız sürüyor. Kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında kısa vadede ‘riskli binaların süratle yenilenmesi’, orta vadede ‘deprem master planlarının uygulanması’, uzun vadede ise ‘dayanıklı ve sürdürülebilir kentler inşa etmek’ öncelikli gayelerimiz ortasında. Sarsıntı riski en yüksek bölgelerde kentsel dönüşüm projelerimizi hızlandıracak, bu süreçte riskli yapıların dönüştürülmesine her vakit öncelik vereceğiz. Bu noktada, halkımızın büyük teveccühle karşıladığı, çok ağır bir müracaat sürecini tamamlayan Yarısı Bizden Kampanya’mızı daha da hızlandıracak adımlarımızı atıyoruz.”
“İSTANBUL’UMUZU EN KISA MÜDDETTE SARSINTIYA HAZIRLIKLI HALE GETİRECEĞİZ”
Yarısı Bizden Kampanyası dahilinde 2,5 ayda 1 milyon 225 bin konuta ait müracaatları aldıklarını belirten Kurum, “Artık Yarısı Bizden’de tarih kısıtlamasını büsbütün kaldırdık. 39 ilçemizde, vatandaşımızın süresiz müracaat yapmasının önünü açtık.” dedi.
Kurum, proje kapsamında hak sahiplerine 700 bin lirası hibe, 700 bin lirası kredi ve 100 bin lirası da tahliye dayanağı olmak üzere toplam 1,5 milyon lira takviye verdiklerini bildirdi.
Kredi geri ödemelerinin yapı ruhsatının alınmasından 2 yıl sonra başladığını, 10 yıl vadeli kredinin ödemesinin başladığı birinci yıl da faiz uygulanmadığını aktaran Kurum, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yine, yeni üretilecek projelerde, otopark ve sığınak alanlarını proje metrekaresinin dışında tutuyoruz. Hiçbir kardeşimizin, hak kaybı yaşamasına müsaade vermiyoruz. Yüklenici firmalarımız için de bir güzelleştirme yapıyoruz. Kelam konusu firmalarımıza işe başladıkları anda mukavele bedelinin yüzde 30’unu çabucak ödüyoruz. Böylelikle işi olabildiğince hızlandırıyoruz. Yarısı Bizden Kampanyası ile daima birlikte İstanbul’umuzu en kısa müddette sarsıntıya, tüm afetlere hazırlıklı hale getireceğiz.”
“HEDEFİMİZ GÜÇLÜ TÜRKİYE”
Bakan Kurum, 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli sarsıntılara ait bölgedeki son durum hakkında da bilgi verdi. “Depremzede kardeşlerimiz yeni yuvasına girmedikçe, biz de konutumuzda başımızı rahat bir formda yastığa koymayacağız” diyen Kurum, şu ana kadar 76 bin konutun tüm donatılarıyla hak sahiplerine teslim edildiğini söyledi.
Kurum, “Eylül ayında 100 bin sayısına ulaşacağız. Yeniden yıl sonuna kadar toplamda en az 200 bin konutumuzu tekrar bu anlayışla teslim edeceğiz. 2025’in sonuna geldiğimizde yeni yuvasına, bereketli iş yerine kavuşmayan tek bir depremzede kardeşimiz kalmayacak.” diye konuştu.
Türkiye Yüzyılı’nı inşa etmenin yolunun zelzele bölgesinin bir an önce ayağa kaldırılmasından geçtiğini vurgulayan Kurum, Cumhur İttifakı olarak Türkiye Yüzyılı’nı afetlere karşı dirençli toplum ve dirençli kentlerin yüzyılı yapacaklarını belirtti.
Bakan Kurum, bu noktada tüm güçleriyle millet için hazır olduklarını lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Adımlarımızı da devletimizin bu büyük amacına nazaran atıyoruz. Yeni yuvalarımızı, sarsıntı, toprak kayması, sel, yangın, şiddetli rüzgar üzere potansiyel tehlikelerin olmadığı inançlı alanlara kuruyoruz. Yeni yerleşim yerlerimizi, dere yatakları, suyolları ve su kanallarının uzağında, mevcut risklerin en asgariye indirildiği inançlı alanlarda inşa ediyoruz. Yalnızca geçmişin tekrar ihyası değil, geleceğin de kurgulanması için ağır bir çaba gösteriyoruz. 11 kentimizde yaptığımız etraf, kültür, tarih, spor, eğitim, ticaret ve şehircilik yatırımlarıyla, geçmiş ve geleceği kopmaz bağlarla birbirine bağlıyoruz.
Depremzede kardeşlerimiz de bu çabası yakından takip ediyor ve devletimize sonuna kadar güveniyor. Zira milletimiz biliyor ki biz, referansı eser ve hizmet olan kadrolarız. Zira bizim gayemiz güçlü Türkiye, bizim problemimiz, millete hizmettir. Zelzele bölgesinde refahı, kalkınmayı daima bir arada başaracağız. İstikrarı, inancı daima birlikte tesis edeceğiz.”