Queen Mary Üniversitesi öncülüğünde yürütülen ve Animal Behaviour bülteninde yayımlanan yeni bir araştırmaya nazaran bal arıları oyun oynuyor. Yeni bulgular sayesinde, objelerle oynama davranışı birinci sefer bir böcekte gösterilmiş oluyor. Araştırma, arıların olumlu ‘duygular’ yaşıyor olabileceklerini gösteren bulgulara yenilerini ekliyor.
Araştırma ekibi, hipotezini test etmek için çok sayıda deney hazırlamış. Deneyler sonucunda bal arılarının, görünürde hiçbir sebep olmamasına karşın ahşap topları yuvarlamak için özel bir uğraş gösterdiği bulunmuş. Oyun oynayan arıların üç tane de görüntüsü kaydedilmiş.
TOP OYNAMA OYUNUNU SEVDİLER
Çalışmada ayrıyeten yaşı daha küçük arıların daha fazla top yuvarladığı ve erkek arıların dişi arılardan daha uzun müddet top sürdüğü keşfedilmiş. Beşerler, memeliler ve kuşlar da küçükken en oyuncu periyotlarını yaşıyor.
Bir arenaya konulan 45 bal arısının takip edildiği deneyde, arılara açık bir yoldan geçerek beslenme alanına gitme ya da bu yoldan saparak ahşap topların bulunduğu bir alana gitme seçenekleri sunulmuş. Arılar deney boyunca 1 ile 117 ortasında değişen ölçülerde top yuvarlamış. Sergilenen bu tekrarlı davranış, top yuvarlamanın ödüllendirici olduğunu akla getiriyor.
Bulgular, sonrasında yürütülen öbür bir deneyle de desteklenmiş. Sonraki deneyde 42 arıya iki farklı renkteki odaya erişim imkanı sunulmuş. Bu odalardan biri her vakit hareket eden toplar içerirken, başkasında rastgele bir obje yokmuş.
Hiçbiri top içermeyen iki oda ortasında seçim bahtı sunulan arılar, daha evvel ahşap toplarla ilişkilendirdikleri odanın rengini tercih etmişler. Deney düzeneği, arıların topları oyundan daha yüksek bir maksatla hareket ettirmediğini gösteriyor. Besin elde etmek, dağınıklığı temizlemek yahut eşleşmek üzere hayatta kalma stratejilerine katkı sağlamayan top yuvarlama davranışı, gerilimsiz şartlar altında gerçekleştirilmiş.
‘İZLEMEK AKILLARA DURDUNLUK VEREN CİNSTEN’
Araştırma, Queen Mary’deki tıpkı laboratuvarda yürütülen evvelki deneylere dayanıyor. Bu deneylerde bal arılarına, şekerli bir besin mükafatı karşılığında topu muhakkak bir gayeye sürükleyip gol atmanın öğretilebileceği gösterilmiş. Evvelki deneyde araştırmacılar, bal arılarının topları rastgele bir yiyecek mükafatı almadan deneyin dışına sürüklediğini gözlemlemiş.
Yeni araştırma Tanınan Science Türkiye’de yayımlandı ve arıların eğitim görmeden ve rastgele bir yiyecek almadan topları tekrar tekrar yuvarladığını gösteriyor. Arılar bu davranışı zaten ve istekli biçimde sergiliyor. Hasebiyle davranış, öteki hayvanlarda görülen oyun davranışına benziyor.
Londra Queen Mary Üniversitesinde doktora öğrencisi olan makale birinci muharriri Samadi Galpayage, “Bal arılarının oyun üzere bir şey sergilediğini izlemek katiyen akıllara sakinlik veren cinsten” diyor. “Bazen de eğlenceli. Bu ‘oyuncaklara’ tekrar tekrar yaklaşıp onları manipüle ediyorlar. Küçük boyutları ve ufak beyinlerine karşın, minik robotlardan daha fazlası oldukları bir kere daha görülüyor.
Hatta tahminen de, tam gelişmemiş bile olsa; öbür büyük tüylü yahut o kadar tüylü olmayan hayvanlar üzere birtakım olumlu his durumları da yaşıyor olabilirler. Bu çeşitten bulgular, böceklerin hassaslık ve refahına yönelik bildiklerimizde birtakım sonuçlar barındırıyor. Umarız ki Dünya’daki yaşama çok daha fazla hürmet gösterip onu müdafaaya teşvik eder.”